Μάθημα : Ιστορία
Τάξη: B΄
Διδακτική ενότητα: Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
Θέμα: Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο
Τόπος διεξαγωγής μαθήματος: Σχολική αίθουσα
Τεχνολογικός εξοπλισμός: Χρήση τεσσάρων Η/Υ (laptop), διαδραστικού πίνακα και σύνδεση μέσω Ασύρματου Δικτύου (wifi)
Τεχνολογικός εξοπλισμός: Χρήση τεσσάρων Η/Υ (laptop), διαδραστικού πίνακα και σύνδεση μέσω Ασύρματου Δικτύου (wifi)
Απαιτούμενος χρόνος διδασκαλίας: 2χ8 ώρες
Προβλεπόμενη διάρκεια δραστηριότητας
8 διδακτικές ώρες με την εξής κατανομή:
8 διδακτικές ώρες με την εξής κατανομή:
1η Διδακτική ώρα - προετοιμασία για την υλοποίηση του σεναρίου
- Οι μαθητές μπορούν να ανακαλέσουν στη μνήμη τους τα όσα έχουν διδαχθεί από την καθημερινότητα των αρχαίων Ελλήνων με τη βοήθεια του Λογισμικού Ιστορίας Α΄ Β΄ Γ΄ Γυμνασίου http://goo.gl/ko7cA μετά την εγκατάσταση του και την επιλογή της σχετικής ενότητας.
- Ο διδάσκων προβαίνει σε συνοπτική παρουσίαση των τριών περιόδων του Βυζαντίου με τη βοήθεια της ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ και του σχετικού λήμματος Βυζαντινή Αυτοκρατορία και με τη χρήση του Λογισμικού Centennia
- Προετοιμασία - γνωριμία των μαθητών με το περιεχόμενο της ενότητας του σχολικού βιβλίου προκειμένου να εξοικειωθούν με την ιστορική αυτή περίοδο.
- Αφόρμηση μπορεί να αποτελέσει κάποια εικόνα ή παράθεμα της διδακτικής ενότητας (οι συγγραφείς προτείνουν το παράθεμα με τίτλο «παίζοντας πάνω σ’ ένα παγόβουνο» από τη χρονογραφία του Θεοφάνη).
- 2η και 3η διδ.ώρα: χωρισμός σε ομάδες – επεξεργασία των ασκήσεων στα φύλλα εργασίας των ομάδων. Επεξεργασία των πληροφοριών και δημιουργία ηλεκτρονικών παρουσιάσεων – λευκωμάτων από κάθε ομάδα , ανάρτηση των εργασιών στο webquest
- 4η - 5η διδ. ώρα: προβολή του υλικού των ομάδων στην ολομέλεια της τάξης και συζήτηση σε στρογγυλό τραπέζι - προετοιμασία για την επίσκεψη στο βυζαντινό μουσείο.
- 6η διδ. ώρα: επίσκεψη στο βυζαντινό μουσείο - συμμετοχή στα εκπαιδευτικά προγράμματα του μουσείου με θέμα:
«Όψεις της καθημερινής ζωής στην παλαιοχριστιανική εποχή» - 7η διδ. ώρα: Αξιολόγηση και αξιοποίηση του ψηφιακού οπτικού υλικού από την επίσκεψη στο Βυζαντινό Μουσείο και ένταξή του στην τελική εργασία - ψηφιακή δημιουργία ζωγραφικής (tux paint ή mspaint) με θέμα "το αντικείμενο από την καθημερινή ζωή των Βυζαντινών που σας έκανε περισσότερο εντύπωση"
- 8η διδ. ώρα: δημιουργία συνεργατικής τελικής εργασίας παρουσίασης (Glogster).
Εργαλεία:
· • Χρήση Διαδικτύου,
• Σχολικό εγχειρίδιο (http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B107/19/116,677/),
· • Ηλεκτρονική εφαρμογή «Ιστορία στο Διαδίκτυο», Από το Παρόν στο Παρελθόν: Θέματα Βυζαντινής Ιστορίας: (για το θέμα του Μοναχισμού),
· • Λογισμικό παρουσίασης (Power Point ή Prezi),
· • Ιστορικός άτλας Centennia (ηλεκτρονικό λογισμικό),
• Box | Simple Online Collaboration: Online File Storage, FTP Replacement, Team Workspaces - πρόγραμμα για το ανέβασμα αρχείων παρουσιάσεων.
Διαθεματικό εύρος σεναρίου: Ιστορία, Πληροφορική, Θρησκευτικά, Λογοτεχνία, Ν. Γλώσσα, Εικαστικά.
Προαπαιτούμενη προετοιμασία: Να έχει προηγηθεί κατάλληλη προετοιμασία και εξοικείωση των μαθητών με το διαδραστικό πίνακα και τη διαδικτυακή χρήση του και κατά δεύτερον εξοικείωση με το περιβάλλον της Ιστοεξερεύνησης (Web Quest)
Η προσέγγιση WEBQUEST
- Η δομή ενός webquest περιλαμβάνει πεδία τα οποία στοχεύουν να εισάγουν βηματικά το μαθητή στο θέμα της δραστηριότητας, να τον ενημερώσουν για το ρόλο που θα αναλάβει σε αυτήν, να οριοθετήσουν και έμμεσα να κατευθύνουν την εργασία του.
- Κατά τη σχεδίαση ενός webquest ο καθηγητής θέτει το σκοπό και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα του μαθήματος, τις πρωτογενείς πηγές στις οποίες οι μαθητές θα αναζητήσουν υλικό, τα ερωτήματα που θα οριοθετήσουν και θα κατευθύνουν τη διερεύνηση των μαθητών προς τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Γνωστικοί στόχοι:
• Να κατανοήσουν την έννοια του χρόνου και των αλλαγών που συντελούνται μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι. • Να γνωρίσουν στοιχεία της καθημερινής ζωής των βυζαντινών (ιδιωτική και κοινωνική ζωή, συνήθειες κ.λπ.)
• Με τη βοήθεια σχετικού εικονιστικού υλικού, που θα συλλέξουν, αλλά και σχετικών παραθεμάτων να συζητήσουν για την οικογενειακή ζωή, το σχολείο, την ενδυμασία και τη μόδα, τη διατροφή, τη ψυχαγωγία, το μοναχισμό στο Βυζάντιο και να κάνουν συσχετισμούς με τη σημερινή πραγματικότητα.
• Με την χρήση και την εκπ/κή αξιοποίηση ηλεκτρονικών εποπτικών μέσων, (διαδίκτυο, εκπαιδευτικό λογισμικό, κ.α.) να ερευνήσουν, να κρίνουν και να συγκρίνουν, να γνωρίσουν και να αναπτύξουν κριτική ιστορική σκέψη.
• Με την επίσκεψη στο Βυζαντινό μουσείο της πόλης μας και τη συμμετοχή στα εκπ/κά προγράμματα του, να βοηθηθούν στη σύνδεση των ιστορικών γνώσεων που απέκτησαν στο σχολείο με το ιστορικό τους περιβάλλον, μέσα από τη διαθεματική αυτή εργασία.
Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές καλούνται:
• Να οικοδομήσουν τη γνώση αξιοποιώντας τις ικανότητες τους μέσα σε ένα συνεργατικό περιβάλλον, έτσι ώστε η όλη διαδικασία να συντελέσει στην εκ βάθους κατανόηση των θεμάτων της διδακτικής ενότητας.
• Να καλλιεργήσουν διερευνητικές δεξιότητες σύμφωνα με τις αρχές της ομαδοσυνεργατικής - ανακαλυπτικής μάθησης με τη χρήση και παιδαγωγική αξιοποίηση των Τ.Π.Ε.
• Να εκφράσουν αυτοβούλως τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους μέσα από τις δραστηριότητες του σεναρίου.
• Να αναπτύξουν την καλλιτεχνική ευαισθησία και την αισθητική τους και παράλληλα να ψυχαγωγηθούν μέσα από την συγκεκριμένη παιδαγωγική διαδικασία.
• Να μάθουν να αξιολογούν και να αυτοαξιολογούνται.
• Να αποκτήσουν οι μαθητές εξοικείωση με τη χρήση των Η/Υ, να ασκήσουν την ικανότητα διερεύνησης του παγκόσμιου ιστού, να χρησιμοποιήσουν τις πολυμεσικές εφαρμογές και γενικότερα ν’ αναπτύξουν δεξιότητες σε σχέση με τη χρήση των Η/Υ και των Νέων Τεχνολογιών (τεχνολογικός γραμματισμός)
• Να καλλιεργήσουν οι μαθητές δεξιότητες σχετικές με την ανεύρεση ιστορικών πληροφοριών στο διαδίκτυο, τη χρήση των ιστορικών πηγών και την αξιοποίηση τους στην διδακτική διαδικασία.
• Να προσεγγίζουν κριτικά μέσω του διαδικτύου διαφορετικές πηγές πληροφόρησης και να τις αξιολογούν (κριτικός γραμματισμός).
Κριτική εφαρμογής του σεναρίου
• Να εκφράσουν αυτοβούλως τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους μέσα από τις δραστηριότητες του σεναρίου.
• Να αναπτύξουν την καλλιτεχνική ευαισθησία και την αισθητική τους και παράλληλα να ψυχαγωγηθούν μέσα από την συγκεκριμένη παιδαγωγική διαδικασία.
• Να μάθουν να αξιολογούν και να αυτοαξιολογούνται.
Ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε.:
• Να αποκτήσουν οι μαθητές εξοικείωση με τη χρήση των Η/Υ, να ασκήσουν την ικανότητα διερεύνησης του παγκόσμιου ιστού, να χρησιμοποιήσουν τις πολυμεσικές εφαρμογές και γενικότερα ν’ αναπτύξουν δεξιότητες σε σχέση με τη χρήση των Η/Υ και των Νέων Τεχνολογιών (τεχνολογικός γραμματισμός) • Να καλλιεργήσουν οι μαθητές δεξιότητες σχετικές με την ανεύρεση ιστορικών πληροφοριών στο διαδίκτυο, τη χρήση των ιστορικών πηγών και την αξιοποίηση τους στην διδακτική διαδικασία.
• Να προσεγγίζουν κριτικά μέσω του διαδικτύου διαφορετικές πηγές πληροφόρησης και να τις αξιολογούν (κριτικός γραμματισμός).
Οι μαθητές -τριες
- Συγκεντρώνουν και παρουσιάζουν χαρακτηριστικές εικόνες και κείμενα που αναφέρονται στην καθημερινή ζωή των βυζαντινών (γέννηση, γάμος, θάνατος, γιορτές, διασκέδαση, διατροφικές συνήθειες, ένδυση, μοναστική ζωή κ.ά..).
- Χωρίζονται αρχικά σε οκτώ ομάδες 2-3 ατόμων, που συνεργάζονται σε κάθε φάση της διδασκαλίας. Εναλλάσσονται μεταξύ τους στη χρήση του υπολογιστή, επιλέγουν το υλικό, κρατούν σημειώσεις, δημιουργούν ψηφιακά αρχεία.
- Η σύνθεση των ομάδων πρέπει να είναι ανομοιογενής ως προς την επίδοση των μαθητών, ώστε ο επιμερισμός της εργασίας να δώσει σε όλους την δυνατότητα συμμετοχής και αυτενέργειας.
- Ορίζεται επίσης μαθητής – σύνδεσμος από πλευράς κάθε ομάδας για τη μεταξύ τους συνεργασία.
- Δουλεύοντας ομαδοσυνεργατικά καλούνται να χρησιμοποιήσουν τις ιστοσελίδες που τους παρατίθενται στα φύλλα εργασίας.
- Κάθε ομάδα αναλαμβάνει από ένα θέμα της διδακτικής ενότητας και δημιουργεί ένα συνεργατικό ψηφιακό λεύκωμα – παρουσίαση, το οποίο στο τέλος της διαθεματικής εργασίας θα δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου.
- Στη συνέχεια δημιουργούνται τέσσερις νέες ομάδες των 4-5 παιδιών και η κάθε νέα ομάδα θα κάνει μία συγκριτική μελέτη της καθημερινής ζωής των Βυζαντινών και των συνηθειών τους με την σημερινή εποχή, προσεγγίζοντας το θέμα διαθεματικά.
- Μετά την επίσκεψη στο Βυζαντινό Μουσείο, στην σχολική τάξη καλούνται να αξιοποιήσουν το ψηφιακό οπτικό υλικό που συγκέντρωσαν, ώστε να το εντάξουν στην τελική τους εργασία και δημιουργούν μια ψηφιακή απεικόνιση του αντικειμένου που τους άρεσε περισσότερο.
- Κατόπιν δημιουργούν όλοι μαζί μία συνεργατική παρουσίαση (Glogster) και την αναρτούν στο WebQuest και στην ιστοσελίδα του σχολείου.
- Αξιολογούν το αποτέλεσμα της δουλειά τους.
Ο εκπαιδευτικός
Λειτουργεί ως συντονιστής στην υλοποίηση του σεναρίου και της παιδαγωγικής διαδικασίας.
Λειτουργεί ως συντονιστής στην υλοποίηση του σεναρίου και της παιδαγωγικής διαδικασίας.
Ειδικότερα:
- συντονίζει τη λειτουργία των ομάδων,
- παροτρύνει,
- συμβουλεύει,
- καθοδηγεί,
- εμψυχώνει και ανατροφοδοτεί
- επιβραβεύει το αποτελέσματα της εργασίας των ομάδων.
—Το κυρίως πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε αρχικώς ήταν σε σχέση με τη χρήση του εργαστηρίου πληροφορικής. Το πρόβλημα ξεπεράστηκε με την αξιοποίηση της σχολικής τάξης, η οποία διέθετε διαδραστικό πίνακα και σύνδεση διαδικτυακή αλλά και ασύρματη και με την χρησιμοποίηση τεσσάρων φορητών υπολογιστών (laptop-notebook)
—Η ύπαρξη μικρών και στενών αιθουσών, παρά τον αρχικό σκεπτικισμό, βοήθησε στη δημιουργία καλού κλίματος μεταξύ των συνεργαζόμενων ομάδων, ενώ παράλληλα αξιοποιήθηκε η τάξη ως ένα μικρό εργαστήριο πληροφορικής με την χρήση του διαδραστικού ως πολυεργαλείου και όχι μόνο ως πίνακα προβολών.
— Οι μαθητές έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον, οργανώθηκαν και συνεργάστηκαν ενθουσιωδώς και μέσα στην ομάδα τους αλλά και με τις άλλες ομάδες.
—Οι στόχοι του σεναρίου επιτεύχθηκαν σε εντυπωσιακό βαθμό και οι εργασίες των μαθητών ήταν εξαιρετικές.
—Σίγουρα τα σενάρια αυτά είναι χρονοβόρα, αλλά η γνώση και η εμπειρία που αποκομίζουν οι μαθητές είναι πολύ βαθιά και το κέρδος τελικά μεγάλο σ’ ένα μάθημα όπως αυτό της Ιστορίας, το οποίο πρέπει να βρει τη θέση που του αξίζει στην εκπαιδευτική μας πραγματικότητα.
—Η ύπαρξη μικρών και στενών αιθουσών, παρά τον αρχικό σκεπτικισμό, βοήθησε στη δημιουργία καλού κλίματος μεταξύ των συνεργαζόμενων ομάδων, ενώ παράλληλα αξιοποιήθηκε η τάξη ως ένα μικρό εργαστήριο πληροφορικής με την χρήση του διαδραστικού ως πολυεργαλείου και όχι μόνο ως πίνακα προβολών.
— Οι μαθητές έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον, οργανώθηκαν και συνεργάστηκαν ενθουσιωδώς και μέσα στην ομάδα τους αλλά και με τις άλλες ομάδες.
—Οι στόχοι του σεναρίου επιτεύχθηκαν σε εντυπωσιακό βαθμό και οι εργασίες των μαθητών ήταν εξαιρετικές.
—Σίγουρα τα σενάρια αυτά είναι χρονοβόρα, αλλά η γνώση και η εμπειρία που αποκομίζουν οι μαθητές είναι πολύ βαθιά και το κέρδος τελικά μεγάλο σ’ ένα μάθημα όπως αυτό της Ιστορίας, το οποίο πρέπει να βρει τη θέση που του αξίζει στην εκπαιδευτική μας πραγματικότητα.
Επέκταση σεναρίου
- Δημιουργία μιας βιβλιοθήκης στην τάξη τους με θέματα ρωμαϊκής και βυζαντινής ιστορίας
- Θεατρικές δραστηριότητες – ασκήσεις φαντασίας
- Παρουσίαση από κάθε ομάδα μιας παντομίμας με θέμα εμπνευσμένο από την εργασία τους (κατά τη διάρκεια της παρουσίασης η υπόλοιπη τάξη καλείται να μαντέψει το θέμα)
- Δημιουργία comic εμπνευσμένου από τη θεματολογία της ενότητας
